Standaarden

De International Organization for Standardization (ISO) is een niet-gouvernementele federatie van nationale standaardinstanties uit 168 landen. Zij bevordert de ontwikkeling van normalisatie en aanverwante activiteiten in de wereld. De standaarden die zij uitgeven, zijn een soort formules die de beste manier beschrijven om iets te doen. Voor het samenstellen van registers geldt de ISO 999:1996 standaard (herzien in 2020). Die bevat de basisregels waarmee elke professionele registermaker dient te werken. De standaard zit achter een betaalmuur en kost momenteel ongeveer €170. Omdat de standaard dateert uit 1996, wordt deze binnenkort vervangen door een geheel nieuwe (ISO/AWI 999). Het is daarom verstandiger om gebruik te maken van de hieronder vermelde ANSI/NISO-standaard, waarin de modernere inzichten al zijn verwerkt. Ook de vermelde stijlgidsen geven een beter beeld van de huidige praktijk, terwijl ze alle drie op de ISO 999:1996 standaard gebaseerd zijn.

ANSI/NISO Z39.4-2021 Criteria for Indexes (2021). De National Information Standards Organization in de VS heeft een eigen standaard uitgegeven die is gericht op de Amerikaanse markt. De informele naam is de NISO standard. Veel informatie hieruit is echter universeel toepasbaar. Als pdf-bestand is de NISO standard hier gratis verkrijgbaar.

Stijlgidsen

Chicago Manual of Style (Chicago University Press). Deze stijlgids is gericht op de Amerikaanse markt en heeft een apart hoofdstuk over indexeren. Dit hoofdstuk is ook als los boekje te koop onder de titel Indexes: A Chapter from the Chicago Manual of Style. De laatste editie is de 17e uit 2017. Er is ook een e-bookversie van verschenen. 

New Hart’s Rules: The Oxford Style Guide (Oxford University Press: 2016). Een stijlgids gericht op de Britse markt. De laatste editie is uit 2016 en heet tegenwoordig New Oxford Style Manual. Er is één hoofdstuk speciaal over indexeren, maar dit is jammer genoeg niet los verkrijgbaar. Er is wel een e-bookversie van het complete boek verschenen.

Handboeken

Algemene handboeken

Indexing Books (2nd edition) door Nancy C. Mulvany (University of Chicago Press: 2005). Dit is het meest gangbare handboek dat nu in gebruik is. Het is het enige handboek dat nog nieuw verkrijgbaar is. Er is ook een e-bookversie.

Indexing: The Manual of Good Practice door Pat F. Booth (K.G. Saur: 2001). Dit is een handboek dat kwalitatief gelijk is aan het boek van Nancy Mulvany, maar alleen nog tweedehands of via de bibliotheek verkrijgbaar is. De informatie over computerprogramma’s in dit boek is inmiddels uiteraard achterhaald.

Indexing from A to Z, 2nd edition door Hans H. Wellisch (H.W. Wilson: 1996). Dit is het beste handboek dat ooit is verschenen over indexeren, maar net als in Indexing van Pat Booth is de informatie erin over computertechnieken heel gedateerd. Het is ook erg schaars, waardoor boekverkopers er waanzinnige prijzen voor durven te vragen. Wat rondsnuffelen op internet loont de moeite.

Je hebt echt één van bovengenoemde handboeken nodig, maar mocht de prijs een belangrijke rol spelen dan kun je vooralsnog kiezen voor ASI Best Practices for Indexing (ASI: 2015). Dit pdf-bestand is samengesteld door de American Society for Indexing. Het is natuurlijk gericht op de Amerikaanse markt, maar staat vol met bruikbare basisinformatie. Het bestand is hier te downloaden.

Voor algemene informatie in het Nederlands is er niet erg veel keuze. Eureka! Handleiding voor het samenstellen van registers door Monique de Koning (Samsom: 1999) is het enige boek dat ooit in het Nederlands verschenen is over dit onderwerp. Het is jammer genoeg niet meer verkrijgbaar, maar is soms nog tweedehands of in een bibliotheek te vinden. Het is een uitstekend beknopt overzicht van de basistechnieken van het indexeren.

Tekstblad, het tijdschrift over tekst en communicatie, heeft in 2007 twee artikelen gewijd aan het maken van registers. Samen vormen ze een beknopte algemene inleiding. De artikelen van Pierke Bosschieter zijn hier en hier te downloaden.

Handboeken voor beginners en starters

Handbook of Indexing Techniques van Linda Fetters (Information Today: 2013) is speciaal geschreven met de beginneling in gedachten. Het is verkrijgbaar bij de uitgever en er is een e-bookversie.

The Accidental Indexer van Nan Badgett (Information ToDay: 2015). Dit boek is ook gericht op de beginnende registermaker. Het biedt waardevol advies, waaronder slimme tips over het opzetten en runnen van een freelance bedrijf voor het maken van registers. Het is verkrijgbaar bij de uitgever, zowel in gedrukte vorm als in e-bookformaat.

Indexing Tactics & Tidbits van Janet Perlman (Information ToDay: 2016) is een goede introductie op het gebied van indexeren. Het kan vooral nuttig zijn voor iemand die niet zeker weet of indexeren iets voor hem of haar is. Het is verkrijgbaar bij de uitgever.

Handboeken voor gevorderden

Facing the Text van Do Mi Stauber (Cedar Row Press: 2004). Dit boek is onmisbaar als je meer wilt weten over opbouw en structuur van het register. Het boek is te bestellen via de website van de auteur zelf.

Ten Characteristics of Quality Indexes van Margie Towery (Information Today: 2016). Dit boek is gericht op de gevorderde registermaker die zijn of haar kennis naar een hoger plan wil tillen. De hoofdthema’s zijn de bruikbaarheid en toegankelijkheid van een register. Jammer genoeg is zelfs dit vrij recente boek alweer moeilijk verkrijgbaar.

Handboeken voor technisch schrijvers

Er zijn enkele uitgaves speciaal gericht op technisch schrijvers die hun eigen register willen samenstellen. Deze zijn vooral bruikbaar voor registers in handleidingen en andere technische documenten.

The Art of Indexing door Larry Bonura (Wiley: 1994). Het is gelukkig nog steeds goed verkrijgbaar en betaalbaar.

Indexing: A Nuts-and-Bolts Guide for Technical Writers door Kurt Ament (‎William Andrew: 2001). Ook dit boek is goed verkrijgbaar en betaalbaar. 

Basisboek Technisch Schrijven door Peter van Bart en Michaël Steehouder (Van Gorcum: 2008). Het boek wordt niet meer gedrukt, maar het hoofdstuk over het samenstellen van registers van Pierke Bosschieter is hier als pdf-bestand te downloaden.

De geschiedenis van het register

Er is een prachtig boek verkrijgbaar over de geschiedenis van het register: Index, A History of the van Dennis Duncan (Allen Lane: 2021). Het bevat de nodige humor en leest lekker weg. Ik kan het aanraden aan iedereen die geïnteresseerd is in het fenomeen register. Onlangs is er ook een Duitse vertaling op de markt gekomen: Index, eine Geschichte des (Antje Kunstmann: 2022). Beide boeken zijn ook in een e-bookuitvoering verkrijgbaar. We hopen dat het boek ook in het Nederlands vertaald gaat worden.

Ook het boek van Henry B. Wheatley, What is an Index?: A Few Notes on Indexes and Indexers (Forgotten Books: 2017), geeft een historisch overzicht van het ontstaan en de ontwikkeling van het register, naast voorbeelden van hoe het samenstellen van een register in 1879 in zijn werk ging.

Volgende blogposts

Er zullen binnenkort meerdere blogposts verschijnen met daarin informatiebronnen voor het creëren van registers voor speciale onderwerpen en genres. Je kunt hierbij denken aan het maken van naamregisters, registers voor biografieën, kookboeken, religieuze teksten en juridische werken.